Voormalig gemaal herboren als kunsthal

In het Gelderse Bronkhorst is dit voorjaar een voormalig gemaal herboren als kunsthal. In opdracht van de Stichting Kunstgemaal heeft IAA Architecten de bestaande woning op de begane grond verbouwd tot een flexibele expositieruimte, met een aanbouw voor een klein café-restaurant aan de noordzijde. De verdieping is aangepast tot een verblijf voor een ‘artist in residence'.

Omdat de woning en de uitbreiding op een primaire waterkering staan mocht er in geen geval in de dijk worden gegraven, en is de aanbouw gebaseerd op een aantal geschakelde zeecontainers. De gekozen constellatie schikt zich naar het verloop van de dijk en vormt een kleine inham bij de hoofdentree, zodat een imposante kersenboom behouden kon blijven. Het cafégedeelte is ondiep maar zeer breed en biedt daarmee voor zoveel mogelijk gasten het bijzonder mooie, weidse uitzicht op de rivier, de uiterwaarden en de Veluwe. Aan de voorzijde is over de volle breedte een veranda.

Gemeentelijk monument op de dijk

Tot begin jaren ‘50 waren de uiterwaarden rond Bronkhorst onbeschermd tegen het wisselende waterpeil van de IJssel. Tot die tijd stond het stadje enkele malen per jaar onder water en bezat elk huis standaard een roeiboot. Met het aanleggen van de IJsseldijken in 1952 behoorde dit tot de verleden tijd, maar werd Bronkhorst tegelijkertijd afgesneden van het typische rivierenlandschap. Stichting Het Kunstgemaal heeft dit enigszins willen herstellen door de voormalige gemaalwoning op de dijk te herbestemmen als een openbare expositieruimte voor hedendaagse kunst en vormgeving. De woning, evenals het eigenlijke pompgemaal dat er direct naast staat, is een bescheiden maar zuiver voorbeeld van het Moderne Bouwen. Beide zijn dan ook in 2011 als gemeentelijk monument erkend. De woning mocht echter door strengere milieuwetgeving al enkele jaren niet meer bewoond worden, waardoor er gezocht werd naar een (publieke) herbestemming.