Midden op de Grote Markt staat het neoclassicistische stadhuis van Groningen van de architect Husly. Het gebouw, voor het eerst ontworpen in 1775 en uiteindelijk opgeleverd in 1810, krijgt de komende jaren een grondige opknapbeurt. Er is groot onderhoud nodig en het rijksmonument moet duurzamer en aardbevingsbestendig gemaakt worden. Verder moet de raadszaal vergroot worden vanwege uitbreiding van de gemeenteraad in 2018. Ook dient de derde verdieping met de fractiekamers gerenoveerd te worden en moet ruimte gezocht worden voor extra werkplekken.
Het college van B&W wil de opknapbeurt plaatsen in het bredere perspectief van de functie en plaats die het stadhuis inneemt in de stad. Het gebouw verdient van binnen en buiten een uitstraling en functioneel gebruik die daarbij past: laagdrempelig, uitnodigend en representatief.
Achttien jaar nadat Husley als winnaar van de prijsvraag was gekozen, heeft hij vanwege bezuinigingen op verzoek van de stad Groningen een aangepast ontwerp gemaakt. Op dat moment ontstaat de U-vormige plattegrond, waarbij de binnenplaats geopend is naar het Waagplein. Deze opening is enkele jaren later dichtgemaakt vanwege ruimtegebrek. Hierdoor is uiteindelijk het gesloten blok ontstaan zoals wij dit nu kennen.
In 2016 zijn drie architectenbureaus gevraagd om in een ontwerpend onderzoek ideeën aan te dragen die het gebruik van het stadhuis door gemeentebestuur én burgers kunnen verbeteren. Architectenbureau Fritz onderzocht het scenario Restauratie (uitgaande van de historische context van het gebouw). IAA Architecten bestudeerde samen met Merk X het scenario Make over (een herinrichting van interieur en meubilair), terwijl Happel Cornelisse Verhoeven Architecten het scenario Volledig (een nieuwe visie op gebouw en functionaliteiten) onder de loep nam.
De huidige raadzaal komt gevoelsmatig erg hoogdrempelig en gesloten over. Bovendien voldoet de raadzaal ruimtelijk ook niet echt; ze is laag en bedompt en voelt aan als een kelder.
De koppeling met de glazen vloer naar de binnenplaats is niet geslaagd en levert geen bijdrage aan de kwaliteit van de ruimte, mede doordat ze een asymmetrische lichtvlek in de zaal werpt en de lamellen doorzicht compleet voorkomen.
We stellen voor om de raadzaal tot het kloppend hart van het stadhuis te maken. Een raadzaal die niet alleen de raadszittingen mogelijk maakt, maar gewoon veruit de mooiste vergaderzaal van Groningen is, op de belangrijkste plek in het centrum van de stad.
Een zaal die licht, hoog en luchtig is. Met een enorme glazen wand op de noordwestzijde, die van alle zijden vanuit de corridor op wel 8 plekken toegankelijk is. Vanaf het waagplein is aan de buitenkant zichtbaar wat er binnen gebeurt.
In het scenario Make over hebben wij onderzoek gedaan naar mogelijkheden om vanuit het interieur te kijken naar een beter gebruik van het gebouw. Uitgangspunt was onze visie dat interieurarchitectuur een vorm van architectuur is en dat een goed interieur alleen tot stand kan komen binnen kwalitatief goede architectuur.
Het stadhuis van Groningen is een trots en stoer gebouw op de mooiste plek in de stad. Maar het is ook een gesloten bastion, erg toegankelijk lijkt het niet. Het gebouw is eind 20e eeuw verbouwd waarbij in onze visie wat minder gelukkige keuzes zijn gemaakt. De raadzaal ligt nu op een donkere plek op de begane grond en is laag en bedompt. De binnenplaats is overdekt en in gebruik als rookruimte.
In het scenario Make over wordt de raadzaal het kloppend hart van het stadhuis én de stad Groningen door aan te sluiten op het ontwerp uit 1792, toen Husly op verzoek van de bestuurders een U-vormige plattegrond tekende. Wij denken dat het mogelijk is om terug te gaan naar deze variant en de opening te gebruiken om op de bel-etage een nieuwe zaal te bouwen, die raadszaal, burgerzaal, ontvangstzaal en feestzaal van Groningen kan zijn. En die past bij het huidige politieke bestel en de opvatting over het openbaar bestuur: transparant, communicatief en zichtbaar voor elke burger.
